Deel 4: A raw, untameable passion

“For it must be acknowledged that not only did Italians learn to play soccer better than the people of almost any other country in the world, they also infused the game with a raw, untameable passion which - as we were witness to at the San Siro - manifested itself on a weekly basis to a degree that was roughly equivalent to the sum total of that produced by all the sporting events, rock concerts, political protest movements, born-again Christian revival meetings, civil rights demonstrations, antiwar rallies, and any and all other public displays of emotion ever to have taken place in America.”

De Amerikaanse sportjournalist Joe McGinniss geeft in zijn boek the Miracle of Castel di Sangro een perfecte omschrijving van wat voetbal met mensen doet, gezien vanuit het perspectief van een buitenstaander. ‘Soccer’ is in Amerika toch een sport voor huisvrouwen en kinderen, en wordt niet gezien als een serieuze sport als basketbal, honkbal of American Football. Tijdens het WK in ‘94 in Amerika kwam de schrijver eigenlijk voor het eerst écht in aanraking met voetbal, op een moment dat hij al lang en breed volwassen was.

Zijn favoriet? Roberto Baggio, Il Divino Codino, De Goddelijke Paardenstaart.

Zijn interesse ging dan ook uit naar Italië en Italiaans voetbal werd een obsessie voor hem. Dit is een mooi startpunt om een objectief beeld te schetsen van buitenaf. In Nederland kun je voetbal wel proberen te negeren, maar je krijgt er vroeg of laat toch iets van mee. Daar had de gemiddelde Amerikaan in de jaren 90 geen last van. Voor hen was het zoiets als bij ons rugby en honkbal is. Het bestaat, er is een plukje mensen in Nederland dat het professioneel doet, maar je leest er niet of nauwelijks over in de kranten. Het is iets dat je tijdens de gymles doet, een spelletje.

Hoe anders is het in Europa, Zuid-Amerika en (delen van) Afrika en Azië, waar voetbal religie, politiek, muziek, oorlog, vreugde, verdriet en de hoogste vorm van vermaak is. Het perfecte moment om die ‘ontembare passie’ te zien in Europa: als het einde van de competitie nadert. Kampioenschappen, degradaties, bekerfinales, play-offs, Europese finales, bijna alles wordt beslist in mei en juni. 

Waar het tijdens de gemiddelde competitiewedstrijd al vaak schakelen is tussen emoties, gaat tijdens de ontknoping (om maar even op de ontknopingshype van ESPN mee te liften) alles nog eens x100. En bij ESPN willen ze dat je die ontknoping op tv kijkt, zodat je direct kunt horen wat Kees Luijckx ervan vindt, maar het is natuurlijk het mooist om het in het stadion te beleven.

De winnende goal in de laatste minuut wil je in het stadion meemaken. Al zijn er ook mensen die dat niet in het moment zelf willen beleven, maar die het willen filmen zodat ze het later thuis terug kunnen kijken. Ze zijn er dus wel bij, maar zien het door de camera van hun telefoon - iets waar ik met mijn kop niet bij kan, maar het zorgt er wel voor dat er filmpjes zijn van rondvliegende ledematen en huilende volwassenen, alsof je er zelf tussen staat. Ieder nadeel heeft dus zijn voordeel. 

Mijn eerste idee was eigenlijk om talloze van dit soort filmpjes op deze pagina te plaatsen, maar die kunnen jullie zelf ook allemaal wel vinden. Ik hou het bij woorden.

Als succes geen zekerheid is

Terug naar waar we gebleven waren: die blik van buitenaf. Hoe kun je het best laten zien aan mensen die niks met voetbal hebben, wat er zo mooi aan is (zonder ook maar een beeld van het spelletje zelf te laten zien): met onverwachte successen. En laat 2025 nou het jaar van de onverwachte successen zijn, dicht bij huis hadden we Go Ahead Eagles dat voor het eerst in meer dan 90 jaar een hoofdprijs won, in Engeland pakte Crystal Palace de FA Cup, Union pakte het kampioenschap in België, in Italië ging het Bologna van Beukema er met de Coppa Italia vandoor, Telstar promoveerde naar de Eredivisie en Arminia Bielefeld haalde als 3. Bundesliga-club de finale van de DFB Pokal. En dan hebben we het nog niet eens over de promoties van HSV, Sunderland en Pisa, of over alle teams die finales verloren, degradeerden of titels verspeelden.

Genoeg om over te schrijven dus en ik zal een paar van deze ‘sprookjes’ uitlichten. Je mag ze van mij 1-op-1 overnemen als je weer eens een poging doet om je vriendin te overtuigen van de magie van voetbal. Cadeautje van mijn kant.

We beginnen bij Napoli. Die staan hierboven niet genoemd en zouden puur statistisch gezien misschien niet in het rijtje passen, ze pakten twee jaar geleden immers ook al de titel in Italië. Maar pak je de beschrijving van Joe McGinniss erbij, dan heb je in essentie ook Napoli omschreven. En ook dit succes werd gewoon weer gevierd alsof het hun eerste en laatste titel ooit was, zoals het hoort.

Oh Mamà, Mamà, Mamà, Ho visto Maradona!

Oh mama mama mama,

Oh mama mama mama, 

Sai perchè mi batte il Corazon, 

Ho visto Maradona, 

Ho visto Maradona, 

Oh mama inamorato sono

Als we het hebben over voetbal en passie, dan mag Maradona niet ontbreken. Zowel in Argentinië als in Napels is hij God, Jezus en de paus ineen. En dan hebben ze daarnaast ook nog God, Jezus en de paus. Zo zie je maar dat twee religies prima naast elkaar kunnen bestaan. Waar in Argentinië Messi de troonopvolger is van Maradona, is dat in Napels verrassend genoeg Scott McTominay. Of in ieder geval, voor even. 

Dit jaar was het kampioenschap van Napoli net wat minder speciaal; twee jaar geleden werden ze ook al kampioen. Maar ook nu was het weer één groot gekkenhuis - toeterende scooters, tonnen aan vuurwerk, huilende mensen en alles wat er nog meer bij hoort. En het past ze. Je kijkt niet gek op als je huilende Italiaanse mannen op tv ziet vertellen over Napoli, met een Maradona-kapelletje op de achtergrond. 

Zou je iemand in Amsterdam zien met een levensgroot Johan Cruijff-beeld in zijn woonkamer die huilend vertelt dat hij de Verlosser ooit zag voetballen in Betondorp, dan wordt het al gauw treurig en lachwekkend. Zien we het bij Napoli, dan is er niks mooiers dan dat. Hoe dat werkt in onze hoofden, geen idee. Maar ‘zij’ mogen dat. Net als Wouter Goes nu verketterd wordt in Nederland, maar we toch jarenlang met meer bewondering dan ergernis naar Materazzi en Ramos hebben gekeken. 

In Italië heb je passie, in Napels heb je iets dat dat nog weer overtreft. Ook het ‘raw untameable’-aspect is daar nog een stukje rauwer en een stukje meer ontembaar. Waar dat ‘m dan in zit? Armoede, achtergesteldheid, het gevoel genegeerd en vergeten te worden. 

En zoals ik in het vorige deel aanhaalde, mensen identificeren zich met het succes van de club. Stel je dus voor dat je in het dagelijks leven moet rondkomen van een hongerloontje en omgeven wordt door ellende, criminaliteit en corruptie. Stel dat voetbal dan een van de weinige lichtpuntjes in je leven is. En dat jouw cluppie alles voor je is. Die paar centen die je elke week over hebt besteed je aan wedstrijdkaarten. Succes is eigenlijk alleen toebedeeld aan je arrogante bovenburen: Inter, AC Milan en Juventus. 

En dan is jouw club, een Italiaanse grijze muis, ineens wereldnieuws: de beste speler ter wereld komt naar Napels. Ik leefde toen helaas nog niet en georganiseerde voetbalreisjes naar Napoli zullen toen ook nog wel niet bestaan hebben. Als ze wel bestaan hadden waren de voetbalreizigers waarschijnlijk hun leven niet zeker geweest, maar toch: wat was ik daar graag bij geweest. Eind jaren 80 in een straatarme Italiaanse havenstad, gedomineerd door de maffia, armoe troef en dan dat ene kleine beetje hoop: Diego Armando Maradona. Alsof Messi in zijn prime even bij NEC komt voetballen. 

Dan kun je dus voor een moment even alle ellende achter je laten. Je pakt je krakkemikkige Vespa uit de schuur, trekt je neppe Napoli-shirtje uit 1989 aan, smeert je keel en je rijdt vol trots mee in de toeterende menigte. Je voelt je voor even groot, je weet weer even wat het is om blij te zijn en in gedachten slalom je niet tussen rondvliegend vuurwerk, maar tussen verdedigers. Je bent Napoli.

Maar goed, daar ging dit niet over. Dit gaat over het afgelopen seizoen. Waarin niet El Pibe de Oro, maar McFratm de held was. Diego Armando McTominay, met een halve omhaal in de kampioenswedstrijd. Zo raar kan het lopen. Tijden zijn veranderd, ook voor de club, die nu al jarenlang bovenin de Serie A meedraait, twee jaar geleden ook al kampioen werd en dat nu niet meer afhankelijk is van één grote ster.

Dat maakte het feest er niet minder groot op. Ik kan dus nu nog gaan proberen te beschrijven hoe dat eruitziet: een kampioensfeest in Napels. Maar ik gun jullie het plezier om dat zelf op te zoeken (als je de beelden niet al gezien hebt). Plus, al eerder getipt, kijk de documentaire over Maradona!

Oh en hier nog even de vertaling van het liedje over Maradona, kijk zelf maar of je de naam McTominay hierin kan verwerken. 

Oh mama, mama, mama

Oh mama, mama, mama

Weet je waarom mijn hart zo snel klopt? 

Ik heb Maradona gezien,

Ik heb Maradona gezien,

En mama, ik ben verliefd.

Go Ahead Eagles - de meest Engelse club van Nederland, die je niet meer de meest Engelse club van Nederland mag noemen (maar die het toch is)

Ik ken weinig mensen die het ‘Kowet’ niet gunden in de bekerfinale. AZ-supporters ken ik niet - die zijn sowieso al schaars - en ik denk dat zelfs de paar PEC-supporters die ik ken het stiekem niet erg vonden dat de beker naar hun rivaal ging. 

Een club die ooit gemarket werd als de 21e Premier League-club, met een stadionnetje midden in een woonwijk. Nu ze alweer een aardige tijd een bekend gezicht zijn in de Eredivisie (met een kleine pauze in de KKD ertussen), is iedereen inmiddels wel klaar met de clichés over dit stadion: ‘aan de Vetkampstraat’, ‘midden in een volkswijk waar de rood-gele vlaggen ook op niet-wedstrijddagen trots aan de gevels wapperen’, ‘de Adelaarshorst waar een Engels sfeertje heerst’ en zo kan ik nog wel even doorgaan. Al die clichés doen niets af aan het imago van de club. 

Het is namelijk ook echt een club van het volk. Dat zie je als je tijdens de wedstrijden de B-side in beeld krijgt. Of eigenlijk wanneer je welk vak dan ook in beeld krijgt. Hier zitten geen influencers en B-sterren op de tribune, geen yuppen, geen juichjurkjes, maar supporters zoals je ze op de lagere niveaus in Engeland nog ziet: tattoos, schakelkettingen, bomberjacks en pakjes zware van Nelle. Afgetopt met Jannie die elke wedstrijd met haar vlag het halve stadion doorrent. 

Mensen die van gekte al niet weten wat ze moeten doen als Go Ahead promoveert, laat staan als ze Europees voetbal halen. Maar dit jaar werd het nog meer dan een promotie of een voorronde Conference League: de bekerwinst en de zekerheid van 8 wedstrijden Europa League. Dan komt dus die raw untameable passion los. En bij een club met een Engelse naam, een Engels stadion en een waslijst aan Engelse clichés mag ik dat gewoon lekker op zijn Engels a raw untameable passion noemen. Een club ook trouwens waar ze de uittrap van de keeper van de tegenstander begeleiden met een ‘You fat bastard’, nog een reden dus. 

Maar Engels was het in eerste instantie niet in de Kuip: geen Oasis voor de wedstrijd, geen Long Live the King, geen I can’t help falling in love with you. Nee, in Nederland hebben we Boef en Snelle. Over de eerste 90 minuten hoeven we het ook niet te hebben, het mooiste moment kwam in minuut 98 - iedereen zal het wel gezien hebben en dat was een moment waarop iedere liefhebber graag voor een dagje Eagles-supporter zou zijn geweest. 

Je zegt tegen degene naast je dat het nog kan, zonder dat je daar daadwerkelijk nog vertrouwen in hebt. Het biertje dat aan het begin van de wedstrijd nog als een feestbiertje voelde, voelt nu als een troostbiertje. Je ziet Wouter Goes al juichend in een badjas provocerend voor je langsrennen. Je zingt nog een beetje op halve kracht mee met de laatste steunbetuigingen aan de spelers, maar je weet eigenlijk al: over een uur zitten we teleurgesteld in de bus met ons door de club gesponsorde bekerfinale-shirtje, dat na vandaag ongewassen ergens in de hoek van de zolder blijft liggen. 

En dan gebeurt het onmogelijke, je krijgt een penalty. Alsof je ingesloten bent door honderden vijandige soldaten die, als ze op een paar meter afstand van je verstopplek zijn, besluiten om te draaien. Een moment waardoor zelfs ik nu full Willem Vissers met metaforen ga strooien. Wat mij betreft hadden ze vanaf dat moment alleen nog maar de Go Ahead-kant van de Kuip in beeld gebracht. 

Deze bekerfinale liet zien wat supporterschap zo bijzonder maakt: je kunt in een wedstrijd voor lange tijd denken dat alles kut was, kut is, kut gaat zijn en kut gaat blijven, maar er is altijd een kans dat het uit het niets prachtig wordt (en andersom). En dit gevoel heb je dan ook nog eens met z’n allen, met duizenden tegelijk. 

En daar zullen ze staan in september, de reporters van de BBC, aan the Fatcampstreet in Thieventer. Het grote Aston Villa op bezoek. Een club die in miljoenen uitgeeft wat Go Ahead in tienduizenden kan uitgeven. Een club met spelers die in hun eentje de hele selectie van Go Ahead zouden kunnen kopen. Brits voetbaltwitter zal losgaan op de toch wat gekke Engelse naam van dat onbekende clubje uit Nederland. Wie noemt zijn club nou 'Ga Vooruit Adelaars'?

Het zal afgeladen vol zijn. De keeper van Villa zal na twee uittrappen vertwijfeld naar zijn buik kijken om te controleren of hij echt zo’n fat bastard is. De Eagles-fans zullen misschien toch een biertje of twee minder drinken, om er zeker van te zijn dat ze zich deze avond zullen herinneren. Mats Deijl zal het vaantje van Aston Villa en het met Ollie Watkins geruilde shirtje met zijn leven verdedigen als Edvardsen ermee vandoor probeert te gaan. 

En het is ze allemaal gegund.

Take my hand, take my whole life too

Niet hun officiële clublied, maar tijdens deze FA Cup-campagne is het onlosmakelijk verbonden met Crystal Palace: I can’t help falling in love with you. Bijna net zo mooi als of misschien wel mooier dan Glad All Over, het nummer dat altijd voor de wedstrijd, na een goal en na een overwinning wordt gedraaid op Selhurst Park. 

Crystal Palace is het Go Ahead Eagles van Engeland. Een club die van de buitenkant zo Engels is als maar zijn kan: een stadion dat middenin een woonwijk ligt; nog dichter op de huizen dan aan de Vetkampstraat. Maar het is ook de enige club in de Premier League met ‘ultra’s’ zoals we ze in de rest van Europa kennen. Dus met zelfgemaakte tifo’s, een beetje vuurwerk en Europees klinkende spreekkoren vermengd met de old school Engelse spreekkoren. 

Een club die qua resultaten ook wel te vergelijken valt met Go Ahead: jarenlang jojoënd tussen de Premier League en de Championship. Ze hebben in Brighton & Hove Albion een aartsrivaal, zoals ze in Deventer een hekel aan PEC hebben (toevallig spelend in dezelfde kleuren als Brighton). En natuurlijk de bijnaam van de club niet te vergeten: The Eagles. 

De laatste jaren staat Palace vooral bekend als een stugge ploeg met telkens 2 of 3 creatieve uitschieters voorop. Eerder was de grote held Wilfried Zaha, nu is dat Eberechi Eze. Ze lijken elk seizoen als 12e te eindigen en lijken ook elk seizoen wel punten af te snoepen van Manchester City. Een tegenstander waar je je de ene keer enorm zorgen over moet maken, maar waar je de andere keer met gemak overheen walst. 

In de FA Cup was dit seizoen het eerste het geval: van Palace viel niet te winnen. Ook niet door de robots van Guardiola. Met als prachtig gevolg: huilende Palace-supporters die mekaar in de armen vielen, verbouwereerd voor zich uit staarden en/of schreeuwden alsof hun leven ervan afhing. Het kon ook niet tegen een betere tegenstander gebeuren: een club die 20 jaar geleden nog vergelijkbaar was met Palace: qua resultaten en qua achterban. Maar nu vooral een

commercieel monster is geworden - veel “City-fans” vonden het ook te veel moeite om voor de FA Cup-finale naar Wembley te reizen. 

De Palace-supporters hoefden weliswaar wat minder ver te reizen, maar die hadden Wembley wel twee keer kunnen vullen. 

En hadden ze dat maar gedaan. De sfeer tijdens de finale was prachtig, de ontlading na de finale nog mooier. Een club die het verdient, met supporters die het verdienen. Take my whole life too, ze zouden hun ziel aan de duivel verkopen in ruil voor dit ene succes. Aan de ene kant gun je ze nog meer successen op korte termijn, maar het is stiekem toch mooier als ze nog tientallen jaren mogen wachten.

Ze mogen in ieder geval - als de UEFA meewerkt en ze niet uitsluit van Europees voetbal (leuk dat co-ownership..) - komend jaar genieten van Europees voetbal op Selhurst Park. Europese avonden voor het meest Europese publiek van Engeland, dat kan alleen maar genieten worden. Mocht je het geluk hebben om daar ooit een wedstrijd te kijken, dan snap je ook dat ze ‘Can’t help falling in love’ zingen. 

Wat het zo mooi maakt

Wat deze drie clubs gemeen hebben is niet alleen het historische gebrek aan prijzen. Het is het feit dat ze zich afzetten tegen de rest. Ze zijn anders. En dat maakt het zo mooi om fan te zijn van zulke clubs. Je hebt je geheel eigen identiteit en wil niet zijn zoals de anderen. In meer of mindere mate heb je dat natuurlijk bij nagenoeg elke club, maar dit zijn toch wel een beetje de volkjes die dapper weerstand blijven bieden tegen de Romeinen.  

Hun succes is dan ook een grote middelvinger naar de rest. Wij kunnen het ook, winnen. En wij kunnen er veel meer van genieten. Bij ons zie je echte emotie. En dat niet op een Calimero-manier, maar met trots. Het is veel mooier om als opa of oma aan je kleinkinderen te vertellen over iets unieks: die keer dat we de bekerfinale wonnen of kampioen werden, tegen alle verwachtingen in. Is het iets dat je eens in de vijf jaar lukt, dan valt er weinig te vertellen. Elk jaar kampioen worden is hetzelfde als elk jaar trouwen. Deze clubs trouwen één keer en het is met recht de mooiste dag uit hun leven. 

Dat is wat voetbal met je doet. 

Dit was deel 4 deel van de 'Wat dat met mij doet?!'. In het volgende deel draai ik de rollen eens om en kijk ik naar wat voetbal met mij doet, om vervolgens in het laatste deel af te sluiten met iets dat hopelijk in de buurt komt van een conclusie. We zien wel waar die bal belandt. 

Sluiten we nog even af met wat lees-, kijk- en luistertips:

When Eagles Dare: Crystal Palace F.C. - Documentaireserie

Kijk deze docu en snap gelijk waarom het zoveel betekende voor de Palace-fans om de FA Cup te winnen. Ze stonden op het randje van faillissement en op het randje van degradatie naar League One, kijk waar ze nu staan.

The Miracle of Castel di Sangro - Boek van Joe McGinniss

Boek waaruit de quote aan het begin van deze blog afkomstig is. Een prachtig boek van een Amerikaanse sportjournalist die plots gegrepen wordt door het voetbalvirus en besluit om naar Italië te gaan om de club Castel di Sangro een volledig seizoen te volgen. Een klein clubje dat voor het eerst in de historie van de Serie C naar de Serie B is gepromoveerd. Alle vooroordelen die er leven over het Italiaanse voetbal in de jaren 90 worden bevestigd: corruptie, maffiapraktijken, sabotage en andere schimmige zaken.

Diego Maradona Movie - Documentairefilm

Misschien al wel eerder aangeraden, misschien ook niet, maar altijd de moeite van het kijken waard. Met uiteraard aandacht voor de prijzen die hij won met Napoli en de status die hij daar had en heeft.

Analog Football & The Atlantic Dispatch - Instagram

Zeer de moeite van het volgen waard: Instagram-accounts met analoge voetbalfoto’s. Vooral van fans natuurlijk.